Του Καθηγητή Σεισμολογίας Άκη Τσελέντη
Ο καλύτερος τρόπος για να απομυθοποιήσει κανείς ένα φαινόμενο που προκαλεί φόβο, όπως ο σεισμός, είναι να το μελετήσει και να κατανοήσει τα αίτια που το προκαλούν.
Το Γεωδυναμικό έχει αναπτύξει το διεθνές πρόγραμμα SNAC (Schools Network Alert Citizens protection) όπου τοποθετεί πειραματικούς σεισμογράφος στα σχολεία με υπεύθυνους ερασιτέχνες σεισμολόγος τους μαθητές οι οποίοι εκπαιδεύονται ανάλογα. Το πρόγραμμα αυτό είναι υπό την αιγίδα του πρώην Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου.
Το πρόγραμμα αυτό διαχειρίζεται ο συνεργάτης μου Μάκης Χουλιάρας ο οποίος υπήρξε πρωτοπόρος στο να αναπτύξει το θέμα της «σεισμολογίας στα σχολεία».
Μια αντίστοιχη ερευνητική προσπάθεια έχει ξεκινήσει και από τον Πατρινό συνεργάτη μου Νίκο Μελή και αναπτύσσεται στη περιοχή της περιφέρειας Δυτ. Ελλάδας.
Το έργο SNAC στοχεύει να μετατρέψει τα σχολεία της Νοτιοανατολικής Μεσογείου σε τοπικούς κόμβους εκπαίδευσης, καινοτομίας και πληροφόρησης σχετικά με τους σεισμούς και την πρόληψη καταστροφών, συνδέοντάς τα με τις τοπικούς φορείς, τοπικές επιχειρήσεις, κέντρα έρευνας και επιστήμης και άλλους ενδιαφερόμενους από την τοπική κοινωνία στην οποία δραστηριοποιείται κάθε σχολείο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Δίκτυο Σχολικών Σεισμογράφων αριθμεί ήδη 61 σταθμούς σε 7 χώρες, εκτεινόμενο από τις Αζόρες της Πορτογαλίας μέχρι την Ανατολική Τουρκία και το Ισραήλ.
Οι μαθητές εμπλέκονται σε πραγματικά έργα και προτείνουν καινοτόμες λύσεις που προσαρμόζονται στις τοπικές συνθήκες, χρησιμοποιώντας πραγματικές δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, μελετώντας καταστάσεις και συμμετέχοντας σε σημαντικές δραστηριότητες επιστημονικής έρευνας σχετικά με την πρόληψη και τον μετριασμό των επιπτώσεων των σεισμών.
Ο στόχος αυτού του συνδυασμού είναι αφενός να αυξήσει το ενδιαφέρον των παιδιών και των μαθητών για την επιστήμη και πώς επηρεάζει την καθημερινή ζωή και, αφετέρου, να ενθαρρύνει το κίνητρο των εκπαιδευτικών για την υιοθέτηση καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας των Επιστημών καθώς και για τον εμπλουτισμό και την ανανέωση του Προγράμματος Σπουδών.
Αναλυτικότερα, οι στόχοι του Προγράμματος είναι:
Α) να μετατρέψει τα συμμετέχοντα σχολεία σε κόμβους καινοτομίας και ενημέρωσης σχετικά με τη σεισμική δραστηριότητα και την πολιτική προστασία, σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς και τις αρχές.
Β) να προτείνει παιδαγωγικές πρακτικές βασισμένες σε μεθόδους που βασίζονται στην διερώτηση/διερεύνηση και στα σχέδια εργασιών και οι οποίες είναι πιο αποτελεσματικές στην εκπαίδευση των φυσικών επιστημών
Γ) να προσφέρει στους εκπαιδευτικούς και στους διευθυντές των σχολείων εκπαιδευτικές δραστηριότητες, στις οποίες οι μαθητές μαθαίνουν, εξασκούν και αξιοποιούν τα επιστημονικά μέσα και μεθόδους ενώ παράλληλα καλούνται να γνωστοποιούν τα αποτελέσματα των εργασιών τους με το ευρύ κοινό
Δ) να αυξήσει την ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με τους ρόλους, τις ευθύνες και τις στάσεις τους ως μελλοντικοί επιστήμονες, ερευνητές, μηχανικοί και κυρίως πολίτες
Ε) να προωθήσει την επιστημονική και ψηφιακή παιδεία τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των μαθητών και γενικά των εκπαιδευομένων και να επισημάνει τις πτυχές της έννοιας της υπεύθυνης έρευνας και καινοτομίας, της υπεύθυνης υπηκοότητας, της πολιτικής προστασίας και ευθύνης, και της σημασίας της διακρατικής συνεργασίας
ΣΤ) να δημιουργήσει ειδική βάση δεδομένων με ένα εύκολο στη χρήση περιβάλλον για τη συλλογή και παρουσίαση σεισμολογικών δεδομένων από το υπάρχον και το υπο-ανάπτυξη δίκτυο σχολικών σεισμομέτρων σε όλη την Ευρώπη
Ζ) να χαρτογραφήσει τον αντίκτυπο και την αποτελεσματικότητα της συνολικής προσέγγισης και στρατηγικής του έργου, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά, σε επίπεδο μαθητών, εκπαιδευτικών και σχολείων
Η) να καθοδηγήσει και να υποστηρίξει όσους ενδιαφέρονται για τα αποτελέσματα και τις πρακτικές του έργου SNAC, μέσω ενός συνοπτικού οδηγού με «Συστάσεις για μελλοντική χρήση».
Ένα από τα σχόλια τα οποία επιλέχθηκαν και εγκαταστήσαμε αυτά τα όργανα είναι και τα Αρσάκεια εκπαιδευτήρια Πατρών στο Πλατάνι. Έτσι είναι σα να έχουμε ένα μικρό σεισμολογικό κέντρο στην Πάτρα που αφουγκράζεται τους ήχους της καρδιάς του Εγκέλαδου όταν επισκέπτεται την περιοχή.
Έτσι από χθες, οι μαθητές του Αρσακείου Λυκείου Πατρών, με υπεύθυνη την Καθηγήτρια Πληροφορικής – Δρ. Σεισμολογίας κ. Όλγα Σταυρουλοπούλου (η οποία υπήρξε φοιτήτρια μου και εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή μαζί μου οπου αν ήμουν στο Πανμιο Πατρών), παρακολουθούν και επεξεργάζονται τους σεισμούς των τελευταίων ωρών σε πραγματικό χρόνο, αξιοποιώντας τον Σεισμογράφο του Σχολείου τους και τη δυνατότητα εξ’ αποστάσεως πρόσβασης σε αυτόν.
Μάλιστα, εντυπωσιάστηκαν όταν, κατά τη διάρκεια του μαθήματος έγινε ένας ακόμα σεισμός και μπόρεσαν να τον επεξεργαστούν την ίδια στιγμή!
Οι μαθητές της Α’ τάξης του Αρσακείου Λυκείου Πατρών με, εφάρμοσαν στην ψηφιακή τους τάξη άσκηση εύρεσης επικέντρου με χρήση των καταγραφών από τον σειμογράφο του Σχολείου (Raspberry Shake 4D).
Προσδιόρισαν το επίκεντρο του σεισμού περίπου 23 χλμ. βοριοανατολικά των Αρσακείων Σχολείων στο Πλατάνι, επιβεβαιώνοντας την εκτίμηση του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου.
Σημειώνουμε ότι, ο σεισμογράφος έχει καταχωριστεί στο παγκόσμιο δίκτυο σεισμογράφων RaspberryShake, και είναι συνδεδεμένος με το δίκτυο σχολείων του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου στο πλαίσιο ενός Ευρωπαϊκού Προγράμματος.
Οι μαθητές, κατάρτισαν πίνακα με τα στοιχεία των σεισμών που καταγράφηκαν τις τελευταίες ώρες από τον σεισμογράφο του Σχολείου και επανέλαβαν την παραπάνω άσκηση για τους μεγαλύτερους σεισμούς (Μέγεθος > 4 Richter).
Στην παρακάτω εικόνα παρουσιάζεται η εντυπωσιακή σεισμικότητα των τελευταίων ωρών, όπως καταγράφεται σε πραγματικό χρόνο από τον σεισμογράφο των Αρσακείων Σχολείων Πατρών.
==>Επισκεφτείτε το σύνδεσμο https://accelnet.gein.noa.gr/palert_qplot/ARSK_EHZ.html
για να βλέπετε σε πραγματικό χρόνο τα σεισμογράμματα καθώς γίνεται κάθε σεισμός!
(**) https://www.google.gr/amp/s/www.kathimerini.gr/society/1057060/ta-scholeia-meletoyn-toys-seismoys/amp/
