Εντεκα χρόνια πριν, Μάιος του 2010. Μια κοινωνία ζαλισμένη έμπαινε, χωρίς να καταλαβαίνει τα πώς και τα γιατί, στο τούνελ των μνημονίων. Ο πολιτικός διχασμός στο έπακρο, το μίσος ανείπωτο και, κυρίως, τυφλό. Αναζητούνταν ο «εχθρός», αυτοί που «τα έφαγαν», αυτοί που «μας παρέδωσαν στους ξένους», οι ένοχοι για τη χρεoκοπία.
Στις 5 Μαΐου 2010 μια τεράστια διαδήλωση από τα Χαυτεία, μέσω της Σταδίου, βαδίζει προς το Σύνταγμα και τη Βουλή. Μέσα σε αυτή, σαν το «ψάρι μέσα στο νερό» και τα «παιδιά με τα μαύρα ρούχα», τις κουκούλες και τις μολότοφ. Η βία έχει εισχωρήσει για τα καλά όχι μόνο στη διαδήλωση, αλλά και στο κέντρο της Αθήνας. Εύκολος στόχος στην οδό Σταδίου ένα κεντρικό βιβλιοπωλείο, ο «Ιανός», και το ανυπεράσπιστο υποκατάστημα μιας τράπεζας, της Marfin. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά. Εγκλημα χωρίς τιμωρία 11 χρόνια μετά.
Σύμπτωση ή κάτι άλλο; Το ίδιο πρόσωπο, ο κ. Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, στην ίδια θέση. Υπουργός Προστασίας του Πολίτη και τότε και σήμερα. Τότε ο χρόνος δεν επαρκούσε, οι έρευνες δεν άγγιξαν τους ενόχους, λίγο μετά ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου έστειλε τον κ. Χρυσοχοΐδη σε άλλο υπουργείο. Επανήλθε με την κυβέρνηση Μητσοτάκη με στόχο να τελειώσει μια δουλειά που άφησε στη μέση: να ταυτοποιήσει με αδιάσειστα στοιχεία αυτούς που πρωταγωνίστησαν στο έγκλημα στην καρδιά της Αθήνας, στη Marfin και τον «Ιανό». Θυμάται την Ελλάδα του 2010, μια χώρα που κινδύνευε με στρατηγική αυτοκτονία, με έξοδο από την Ευρωζώνη. Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες πίστεψαν ξαφνικά ότι η Ελλάδα βρισκόταν στο έλεος της πολιτικής βίας και αναρχίας. Τις επόμενες μέρες μετά τη Marfin χρειάστηκε ο ίδιος να συνοδεύσει Ευρωπαίους πρεσβευτές στο κέντρο της πρωτεύουσας για να τους καλμάρει και να τους δείξει ότι «δεν κάηκε η Αθήνα».
Σε λίγο διάστημα η εμμονή του υπουργού Προστασίας του Πολίτη φαίνεται ότι θα έχει αποτελέσματα. Στην Κατεχάκη υπάρχει αισιοδοξία ότι έχουν ταυτοποιηθεί με ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία μέλη της εγκληματικής ομάδας που πρωταγωνίστησε στα βάρβαρα επεισόδια της Σταδίου. Η πρώτη ομάδα, για την οποία πλησιάζει η ώρα των κατηγοριών και των συλλήψεων, είναι αυτή που επιχείρησε την καταδρομική επίθεση στον «Ιανό». Μάλιστα ένας εξ αυτών αναγνωρίζεται να λούζει με καύσιμη ύλη υπάλληλο του βιβλιοπωλείου και στη συνέχεια να επιχειρεί να τον κάψει με μολότοφ. Ο άνθρωπος σώθηκε την τελευταία στιγμή από συνάδελφό του που έσβησε τη φωτιά με πυροσβεστήρα. Είναι βέβαιο ότι ο συγκεκριμένος θα αντιμετωπίσει κακουργηματική κατηγορία για απόπειρα ανθρωποκτονίας από πρόθεση. Τουλάχιστον 5 νεαροί της «ομάδας του “Ιανού”» βρίσκονται στο παραπέντε των συλλήψεων.
Για την άλλη ομάδα, που έφυγε στο απέναντι πεζοδρόμιο της Σταδίου, στο κτίριο της Marfin, οι έρευνες βρίσκονται επίσης σε καλό δρόμο. Ηδη στην Κατεχάκη μιλούν για τη «μυστηριώδη γυναίκα» και τον «ψηλόλιγνο συντονιστή». Το ζευγάρι που έσπασε την τζαμαρία και πέταξε τη μολότοφ έχει ταυτοποιηθεί μετά τα νέα στοιχεία που προέκυψαν, ενώ δεν έχει καμία σχέση με εκείνους που είχαν παραπεμφθεί και αθωώθηκαν. Οι τηλεφωνικές παρακολουθήσεις, τα εγκληματολογικά εργαστήρια και τα δεκάδες βίντεο αποτελούν αδιάσειστα στοιχεία.
Κοντά στην εξιχνίαση
Ο φάκελος «Marfin» άνοιξε μετά την άτυπη έρευνα της ειδικής ομάδας της Κρατικής Ασφάλειας και με σύμμαχο την υψηλή τεχνολογία -μετά την εισαγγελική παραγγελία- υπάρχουν βάσιμες ελπίδες ότι η επίθεση των 13 δευτερολέπτων στο υποκατάστημα της Σταδίου τον Μάιο του 2010 επιτέλους θα εξιχνιαστεί.
Εντεκα χρόνια μετά, το χτύπημα που στιγμάτισε τη μνημονιακή Ελλάδα, με τρεις νεκρούς και 21 τραυματίες, παραμένει «αγνωστών δραστών». Οι φυσικοί αυτουργοί δεν εντοπίστηκαν -οι δύο που κατηγορήθηκαν αθωώθηκαν- όλα παραμένουν ίδια, σαν να μην πέρασε μια μέρα και το μόνο που άλλαξε δραματικά είναι οι ζωές των τραυματιών της οδού Σταδίου. Οι περισσότεροι έκλεισαν για πάντα την πόρτα πίσω τους, χωρίς να θέλουν να μιλούν για την τραγωδία και τις συνέπειές της. Αλλαξαν ζωές, άλλαξαν επαγγέλματα, κάποιοι άλλαξαν και τόπο κατοικίας και κανένας τους δεν θέλει να ξανακούσει για την πονεμένη αυτή ιστορία.
Εισαγγελέας και Αστυνομία θα διερευνήσουν τρία κακουργήματα: σύσταση και συμμορία εγκληματικής οργάνωσης, ανθρωποκτονίες, κατασκευή και χρήση εκρηκτικών υλών. Οι αναλυτές της Κρατικής Ασφάλειας έχουν ενδείξεις για συμμετοχή μιας ομάδας 23 ατόμων που ξεκίνησε από την Πατησίων με κουκούλες και γάντια, έφτασε στη Σταδίου, έσπασε στα δύο και 7 άτομα με επικεφαλής έναν ψιλόλιγνο άντρα και μια μυστηριώδη γυναίκα χτύπησαν τη Μarfin και οι υπόλοιποι το βιβλιοπωλείο «Ιανός». Οι αστυνομικοί πλέον θα χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα και την τεχνολογία για να διαλευκανθεί η υπόθεση. Βίντεο θα καθαριστούν, φωτογραφίες θα αναλυθούν με τη χρήση ειδικών συστημάτων και συγκεκριμένα τηλέφωνα θα μπουν στο μικροσκόπιο των ερευνητών.
Τα νέα στοιχεία
Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη έχει αναλάβει προσωπικά την επίβλεψη των ερευνών και έχει θέσει ως στόχο να στείλει στη Δικαιοσύνη τους φονιάδες. Εναν χρόνο πριν, Φεβρουάριο του 2020, ζήτησε από μια ομάδα έμπειρων αξιωματικών να επανεξετάσει τα στοιχεία που είχε τότε στη διάθεσή της η υπηρεσία που ανέλαβε την έρευνα. Διαπιστώθηκε πως υπήρχε υλικό που δεν αξιοποιήθηκε, ενώ το απίστευτο είναι ότι όλα έγιναν μπροστά στα μάτια εκατοντάδων πολιτών, κατεγράφησαν από κάμερες και φωτογράφους και μοιάζει τουλάχιστον παράλογο πως το έγκλημα παραμένει ακόμα ανεξιχνίαστο. Πλέον, όμως, είναι επιτακτική ανάγκη να λυθεί το μυστήριο.
Οι νέες έρευνες της Αστυνομίας για τον εντοπισμό της ομάδας των κουκουλοφόρων που έσπειραν τον θάνατο σε αθώους εργαζομένους κινούνται σε τρία επίπεδα. Σε πρώτη φάση έχουν μαζέψει και αναλύσει όλο το υλικό που έχουν καταγράψει οι κάμερες όχι μόνο της συγκεκριμένης τράπεζας αλλά και διπλανών καταστημάτων, ακόμα και αυτές της διαχείρισης κυκλοφορίας. Στο παιχνίδι έχουν μπει ενεργά τα Εγκληματολογικά Εργαστήρια της ΕΛ.ΑΣ. που διαθέτουν εξοπλισμό και εμπειρία για να προχωρήσουν ένα βήμα παραπάνω τις έρευνες. Με ειδικά συστήματα που διαθέτουν θα αποκαλυφθούν πρόσωπα και θα ταυτοποιηθούν άτομα. Παράλληλα ενεργοποιήθηκε και ο σούπερ κοριός της Αντιτρομοκρατικής που θα λοκάρει σε συγκεκριμένα τηλέφωνα τα οποία χρησιμοποιούνται από τους υπόπτους. Οι πληροφορίες λένε ότι η «ομάδα των 7» ξεκίνησε από την Πατησίων σπάζοντας και καταστρέφοντας, όμως το γεγονός ότι φόραγαν κουκούλες, κράνη και γάντια δεν επιτρέπει στις Αρχές να έχουν συγκεκριμένα στοιχεία στη διάθεσή τους. Σε δεύτερο επίπεδο επανεξετάζονται πληροφορίες και καταθέσεις αυτοπτών μαρτύρων που είδαν όλο το σκηνικό και είναι σε θέση να δώσουν λεπτομέρειες που θα οδηγήσουν στη λύση του μυστηρίου.
Δεκατρία δευτερόλεπτα
Τα βίντεο τόσο από το δρομολόγιο που ακολούθησε η «ομάδα των 7» όσο και από το χτύπημα στο υποκατάστημα έδωσαν στους αναλυτές της Ασφάλειας πλούσια στοιχεία. Η επίθεση μοιάζει συντονισμένη και κράτησε μόλις 13 δευτερόλεπτα. Ηταν 8 λεπτά μετά τις 2 το μεσημέρι. Εκείνη την ώρα μπροστά από την τράπεζα περνά το μπλοκ της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Ξαφνικά μια μικρή ομάδα κουκουλοφόρων βγαίνει μέσα από την πορεία, πλησιάζει το κτίριο της τράπεζας και οι μολότοφ πέφτουν βροχή. Οι 7 υπάλληλοι, τρομοκρατημένοι, προσπαθούν να πάρουν αναπνοή και να βρουν τη δύναμη να σωθούν, όμως τρεις από αυτούς βρίσκουν τραγικό θάνατο. Το υλικό από το κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης που διέθετε το υποκατάστημα της Marfin (έξι κάμερες) κατέγραψε ό,τι συνέβη στο εσωτερικό στα κρίσιμα λεπτά.
Στις 14.07.50 οι κουκουλοφόροι άρχισαν με βαριοπούλες να σπάνε την τζαμαρία του καταστήματος. Εκείνη την ώρα στο ισόγειο υπήρχαν τρεις υπάλληλοι, ανάμεσά τους και ο άτυχος διευθυντής, οι οποίοι παρακολουθούσαν ανήμποροι το σκηνικό του τρόμου. Οι δράστες τούς βλέπουν. Αντί όμως να σταματήσουν βγάζουν τις μολότοφ που έκρυβαν στα σακίδιά τους, ανάβουν τα στουπιά και τις εκτοξεύουν στο εσωτερικό. Σύμφωνα με το επίσημο υλικό, η πρώτη μολότοφ σκάει στο εσωτερικό της τράπεζας στις 14.08.00.
Συγκλονιστική είναι η καταγραφή του άτυχου υπαλλήλου που βρισκόταν πίσω από το γκισέ και πάγωσε στη θέα της πρώτης λάμψης. Την ίδια στιγμή, μια άλλη υπάλληλος άρπαξε τον πυροσβεστήρα, αλλά μάταια. Οπως δείχνουν οι χρόνοι στην πάνω αριστερή πλευρά των βίντεο της τράπεζας, όλα έγιναν τόσο γρήγορα, που οι κάμερες πρόλαβαν να καταγράψουν μόνο 13 δευτερόλεπτα. Από εκείνο το σημείο και μετά οι πυκνοί καπνοί που έπνιξαν το κτίριο «τύφλωσαν» τα ηλεκτρονικά μάτια που κατέγραφαν ένα μαύρο, θολό τοπίο. Και οι κουκουλοφόροι απέξω να ουρλιάζουν: «Να καείτε!».
Σύμφωνα με τη νέα έρευνα της Κρατικής Ασφάλειας, η «ομάδα των 7» αποτελούσε τον πυρήνα ενός ευρύτερου σχηματισμού 23 ατόμων που είχε παρεισφρήσει στην πορεία διαμαρτυρίας για το πρώτο μνημόνιο. Στα σακίδιά τους είχαν μολότοφ ειδικής κατασκευής και εκείνη την ημέρα έκαψαν εκτός από τη Marfin και τον «Ιανό», τα γραφεία της Νομαρχίας στη λεωφόρο Συγγρού και μια ΔΟΥ στο κέντρο της Αθήνας. Στη συνέχεια διαλύθηκαν προς διαφορετικά σημεία και εξαφανίστηκαν επιστρέφοντας στα Εξάρχεια. Τρεις υπάλληλοι της τράπεζας κάηκαν ζωντανοί. Ηταν η Αγγελική Παπαθανασοπούλου, 32 ετών (έγκυος στο πρώτο της παιδί), η Παρασκευή Ζούλια, 35 ετών, και ο Επαμεινώνδας Τσάκαλης, 36 ετών.
H ομάδα των πέντε που επιτέθηκε στο βιβλιοπωλείο προσπαθώντας να κάψει ζωντανό έναν υπάλληλο ταυτοποιήθηκε. Οι αστυνομικοί αναμένεται τις επόμενες ημέρες να τους συλλάβουν και μάλιστα ο ένας που περιέλουσε με ευφλεκτο υλικό τον υπάλληλο θα αντιμετωπίσει κατηγορίες για απόπειρα ανθρωποκτονίας.
Το προφίλ των υπόπτων
Οι profilers της ειδικής ομάδας της Κρατικής Ασφάλειας, προκειμένου να ταυτοποιήσουν τους επτά, αλλά και να συγκεντρώσουν στοιχεία για να δέσουν την υπόθεση, συνέθεσαν το προφίλ τους. Ετσι, είναι σε θέση να γνωρίζουν τόσο ποια ήταν η πορεία τους πριν από την 5η Μαΐου του 2010 και η μετέπειτα δράση τους όσο και -το κυριότερο- πού βρίσκονται σήμερα. Οπως προέκυψε, έντεκα χρόνια μετά τα άτομα αυτά εξακολουθούν να κινούνται στον «χώρο» και να επιδεικνύουν έντονη δραστηριότητα, έχοντας την πεποίθηση ότι τα χρόνια πέρασαν και έχουν πλέον ξεγλιστρήσει από την υπόθεση της Marfin.
Εκτός από τη νεαρή κοπέλα που ακόμη δεν έχει ταυτοποιηθεί και εκτιμούν πως είναι μία από τις τρεις ύποπτες στις οποίες έχουν επικεντρωθεί, οι υπόλοιποι έξι είναι άντρες, παλιοί γνώριμοι των Αρχών που έχουν περάσει πολλές φορές από τα γραφεία της Κρατικής Ασφάλειας και έχουν λάβει μέρος σε επεισόδια και πορείες. Δεν πρόκειται δηλαδή για καθαρά πρόσωπα, όπως αρχικά εκτιμούσαν οι Αρχές, αλλά για άτομα με χοντρό φάκελο που δεν τους ενδιέφερε ιδιαίτερα αν θα συλλαμβάνονταν για ακόμη μία φορά από την Ασφάλεια.
O επίμονoς Χρυσοχοΐδης
Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης 11 χρόνια μετά «ξαναγυρνάει στον τόπο του εγκλήματος» και ύστερα από 11 μήνες μεθοδικής έρευνας βρίσκεται κοντά στην εξιχνίαση ενός αποτρόπαιου γεγονότος που σημάδεψε τη μεταπολιτευτική Ιστορία της Ελλάδας.
