Η Εξέγερση του Πολυτεχνείου συνιστά εδώ και χρόνια ένα σύμβολο στέρεα εδραιωμένο στο συλλογικό φαντασιακό του Έλληνα, συνυφασμένο με τις έννοιες της ελευθερίας και της αντίστασης στον φασισμό. Σαν σήμερα πριν από 47 χρόνια κλιμακώθηκε η Εξέγερση εναντίον της Χούντας των Συνταγματαρχών, που είχε ξεκινήσει στις 14 Νοεμβρίου με την κατάληψη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου από φοιτητές και πολίτες. Προάγγελος αυτής της κορύφωσης υπήρξε τον Φεβρουάριο του 1973 η εξέγερση των φοιτητών της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, οι οποίοι ορκίστηκαν στο όνομα της Ελευθερίας να αγωνιστούν μέχρι τέλους για την κατοχύρωση των Ακαδημαϊκών Ελευθεριών, του Πανεπιστημιακού Ασύλου, της ανάκλησης όλων των καταπιεστικών νόμων και διαταγμάτων. Οι όροι της Εξέγερσης ενάντια στον φασισμό είχαν διαμορφωθεί σταδιακά μέσα στη «μακρά δεκαετία του ‘60», μια περίοδο αμφισβήτησης της καθεστηκυίας τάξης πραγμάτων, των πολιτικών στεγανών, της υποκρισίας κάθε συστήματος.
Κάθε επέτειος είναι ευκαιρία αναστοχασμού και αυτοπροσδιορισμού στο παρόν και στο μέλλον. Στη σημερινή Ελλάδα η κρίση και η αδυναμία των πολιτικών συστημάτων να επιλύσουν ουσιαστικά προβλήματα του μέσου πολίτη έχουν οδηγήσει είτε σε ένα είδος πολιτικής αποχαύνωσης είτε σε πρακτικές που καθημερινά καταπατούν στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο είναι επιτακτική ανάγκη, με αφορμή την επέτειο του Πολυτεχνείου, να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με τις θεμελιώδεις έννοιες που έθεσε το κίνημα της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου, καθώς καμία αξία δεν αποκτά ουσιαστική υπόσταση παρά μόνον από την πραγματική δράση των ανθρώπων. Το πρόσφατο παρελθόν, ιδίως οι κοινωνικές συνθήκες όπως διαμορφώθηκαν από το 2011 και εξής επιβεβαιώνουν την αντοχή και τη διάρκεια του φασισμού. Τα νωπά ακόμη γεγονότα στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών έδειξαν με οδυνηρό τρόπο πόσο ευρηματικός και παράλογος είναι ο φασισμός και πόσο εύθραυστη είναι η Ελευθερία ακόμη και στον χώρο των Πανεπιστημίων..
Σήμερα είναι επιτακτική ανάγκη να τεθούν εκ νέου και με υγιή τρόπο οι βάσεις της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας. Η συγκυρία της πανδημίας, επιπλέον, μας οδηγεί να συλλογιστούμε την εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση αυτού του ουσιαστικού μετασχηματισμού που αφορά το σύνολο της κοινωνίας αλλά και τον καθένα μας χωριστά: την επείγουσα ανάγκη να αντικατασταθεί η απόλυτη πίστη στις οικονομικές αξίες από τα θεμελιώδη περιεχόμενα της ύπαρξης: τη φύση, την παράδοση, την επιστήμη, την τέχνη, την παιδεία.
Τι γυρεύουν λοιπόν, οι τιμής ένεκεν τυμπανοκρουσίες, οι κομματικοί λόγοι και οι στημένες, βαρετές εκδηλώσεις; Δημιουργούν έναν αντιαισθητικό, αντιπραγματικό, παραπλανητικό μύθο και υποθάλπουν τη σπουδαιότητα της ιστορίας. Ίσως γιατί μεγεθύνουν το αντιπαράδειγμα, ανθρώπων που εμφορήθηκαν τότε απ’ αυτές τις ιδέες και ύστερα διολίσθησαν και αφομοιώθηκαν από το σύστημα που πολέμησαν. Υποτάχθηκαν στην αναξιοκρατία και τα οφέλη, χάνοντας το πολυτιμότερο αγαθό της συνείδησης του ανθρώπινου όντος: την Aτομική Eλευθερία και το Σεβασμό στην Ελευθερία του άλλου, υποτασσόμενοι σε ωφελήματα πολιτικής ή άλλης «καριέρας». Ζητούμενο είναι η 17η του Νοέμβρη να γίνει συνείδηση των φοιτητών και των πολιτών κάθε ηλικίας και όχι επετειακή μνημόνευση Τιμής Ένεκεν. Το Πολυτεχνείο των ημερών μας είναι και στις MΕΘ και στις μονάδες COVID19. Εκεί όπου νοσηλευτές και γιατροί καθημερινά δίνουν τον αγώνα για το υπέρτατο αγαθό της Ζωής και της Υγείας. Μήπως το νόημα «παραχαράχτηκε» και ξεφτίζει σταδιακά η σημασία του; Το Όχι στη δικτατορία ταυτόσημο με την ορμητική και αγιασμένη επανάσταση της νιότης στην αδικία, κάποιες φορές διολισθαίνει και παραμορφώνεται. Τότε γίνεται ένα θολό μόρφωμα γιατί χάνεται ο λόγος, η ουσία, ο σκοπός του δικαίου, οδηγώντας σε μια καταστροφική εξέγερση που εμπεριέχει βία. Για την άμυνα των ανθρώπων στην κάθε μορφής βαρβαρότητα. Για την δικαίωση του ποιητή:
“Πότε θ’ ανθίσουνε τούτοι οι τόποι;
Πότε θα `ρθούνε κανούργιοι ανθρώποι
να συνοδεύσουνε την βλακεία
στην τελευταία της κατοικία;”
